“`html
17-18 Mayıs tarihlerinde Bursa’da gerçekleştirilen çalıştayda, Türkiye’nin eğitim sisteminde yaşanan yoğun sınav baskısı detaylı bir şekilde ele alındı.
Katılımcılar, sınavların “zorlayıcı ve bunaltıcı” etkilerinden kurtulmanın yollarını bulmaya çalıştı.
Çalıştaya katılan eğitimciler, akademisyenler, iş dünyası temsilcileri ve sivil toplum kuruluşları, mevcut eğitim sistemini derinlemesine değerlendirdi ve geleceğe dair köklü çözüm önerileri geliştirdi.
Programa Bursa Milli Eğitim Müdürü ve İstanbul Milli Eğitim Müdürü yardımcısı da katıldı.
Maarif Platformu Başkanı ve Çalıştay Bilim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Osman Çakmak, çalıştayın sonuçları hakkında açıklamalarda bulundu.
“Çalıştayın en önemli çıktısı, merkeziyetçi ve katı müfredat anlayışından kurtulmadıkça sınav odaklı sistemin ve eğitimdeki sorunların çözülemeyeceğidir. Eğitimin gerçek anlamda iyileşmesi için yetkilerin yerel düzeyde paylaşılması, müfredatta esneklik sağlanması ve tüm paydaşların sürece dahil edilmesi kritik bir öneme sahiptir.
Tek tip müfredat ve üstten verilen kararlar, başarıyı ölçmek için standart ve merkezi sınavları zorunlu hale getiriyor. Bu durum, öğrencilere eşit ve etkili bir ölçüm imkanı sunmamakta ve öğrenme süreçlerini olumsuz etkilemektedir.
Bürokratik süreçlerin merkezi sistemde toplanması, hızlı çözümler üretmeyi zorlaştırıyor, eğitim sistemində genel bir yavaşlama ve duraklama yaratıyor.
Merkeziyetçi yapı, tek tip ve baskıcı müfredatın uygulanmasına neden oluyor; bu durum öğretmenlerin, öğrencilerin ve velilerin beklentilerini görmezden gelerek eğitimde esnekliği azaltıyor.
Çalıştayda, eğitimin nihai hedefinin hem dünya hem de ahiret mutluluğu olduğuna vurgu yapıldı. Ayrıca, eğitim sisteminin mevcut haliyle öğrenci performansını sadece sınav sonuçlarına dayandırmasının sakıncalı olduğuna dikkat çekildi. Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli (TYMM) çerçevesinde eğitimin sosyal ve duygusal boyutları da önem taşımaktadır.
Batılı eğitim modellerinin Türkiye’nin toplumsal dinamikleriyle örtüşmediği, bu nedenle uygulanmasının özgün başarılar getirmediği ve ülkenin eğitim alanında istismar edildiği ifade edildi. Eğitimde bireyin manevi ve ahlaki gelişimini de göz önünde bulunduran bir yaklaşım benimsemenin gerekliliği belirtilmiştir.
Eğitim sistemi, yalnızca sınav sonuçlarına bağlı kalmamalı; çünkü bu durum, eğitim kurumlarının itibarını zedelemekte ve adaletsizlik algısını güçlendirmektedir. Sınav odaklı olan eğitim anlayışının, öğrencilerin becerilerini ve ilgilerini göz ardı etmesi, onları yeterli donanım olmadan üniversiteye yönlendirmesi önemli bir sorundur.
Çalıştayda, mevcut sınav sisteminin gençleri meslek öğrenme konusunda yönlendirmekten çok sınavlara ve diplomalara odaklanmasına dikkat çekildi. Okulların birer sınav hazırlık merkezi haline gelmesi, öğrencilerin yaratıcı düşünme becerilerini kısıtlamaktadır.
Yeni bir ölçme ve değerlendirme sisteminin hayata geçirilmesi gerektiği, bu sistemin yerel ihtiyaçlara duyarlı ve bireylerin becerilerini ölçen bir yapı içinde olması gerektiği vurgulandı. Çalıştayda, mesleki eğitime ağırlık verilmesi ve yeni öğrenme süreçlerine uygun sistemlerin geliştirilmesi gerektiği yönünde fikir birliğine varıldı.
Çalıştayda, yeni müfredatın mevcut merkezi sınav sistemi ile nasıl bir uyum içinde olacağı konusundaki belirsizlikler ortaya kondu. Yeni müfredatın hedefleri ve uygulama yöntemleri hakkında net bir çerçevenin sağlanması gerektiği ifade edildi.
Çalıştayda, tarihi medeniyetler olan Selçuklu ve Osmanlı dönemlerindeki gibi yeteneklere dayalı bir eğitim modeline geçilmesi gerektiği dile getirildi. Bu model ile mevcut merkeziyetçi ve sınav odaklı sistemin dışına çıkılabileceği ifade edildi.
Dünya örneklerinde eğitim başarılarının temelinde uzun süreli zorunlu eğitim anlayışından vazgeçilmesi yatmaktadır. Bu ülkelerde, bireysel yetenekler erken yaşta keşfedilmekte ve öğrenciler, ilgi ve yönelimlerine göre farklı eğitim programlarına yönlendirilmektedir.
Öğrencileri tek tip sınavlarla değerlendirmek, eğitimin değerini düşüren ve bireysel potansiyeli sınırlayan bir yaklaşım olarak öne çıkmaktadır. Eğitim sisteminin, öğrenci çeşitliliğine ve bireysel farklılıklara saygı gösteren esnek bir yapıda olması gerektiği vurgulandı.
Özellikle yapay zekanın, öğrenci tanıma ve değerlendirme süreçlerinde aktif bir biçimde kullanılması gerektiğine inanılmaktadır. Bu sayede öğrencilerin bireysel öğrenme stilleri ve yetenekleri daha iyi anlaşılabilir.
Çalıştayda, detaylı bir müfredat yerine, esnek olan ve okulların özgün ihtiyaçlarına göre uygulanabilir bir müfredatın önemine dikkat çekildi. Valilikler ve eğitim kurumlarına, yerel ihtiyaçlara uygun müfredat geliştirme yetkisi verilmesi gerektiği vurgulandı.
Katılımcılar, önerilen modelin bazı riskler taşıdığına dair endişelerini ifade etse de, bireylere güvenilmesi ve yetki devri ile eğitimde daha etkin bir sistem yaratmanın mümkün olduğu ifade edildi. Bu esnek yaklaşımın toplumsal ihtiyaçlara yanıt verecek şekilde geliştirilmesi gerektiğine vurgu yapıldı.
Eğitim dünyasında bu kapsamlı tahlil ve önerilerin, gelecekteki eğitim politikalarına yön vermesi bekleniyor. Bu çalıştayın ortaya koyduğu sonuçların, Türk eğitim sisteminin geleceğinde olumlu izler bırakacağına inanıyoruz.
“`
